ΟΙ ΛΑΟΙ ΤΗΣ ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑΣ - ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

 

ΙΣΤΟΡΙΑ Α’ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΟΙ ΛΑΟΙ ΤΗΣ ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑΣ (ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ)

1.1    Η ΧΩΡΑ

Μεσοποταμία: η χώρα που διαρρέουν οι ποταμοί Τίγρης (ανατολικά) και Ευφράτης (δυτικά), στο σημερινό Ιράκ.

Νερά ποταμών: μετατροπή άγονων και αργιλωδών περιοχών σε εύφορες για την παραγωγή σιτηρών.

Βόρειο Τμήμα: Ασσυρία

Κεντρικό & Νότιο Τμήμα: Βαβυλωνία

Νότιο Τμήμα: Χαλδαία

1.2    ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ & ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

Γεωργική Οικονομία: καλλιέργεια της γης. Οι Σουμέριοι (4^η χιλιετία) ασχολούνταν, υπό κρατική επίβλεψη, με την άρδευση και καλλιέργεια των χωραφιών (ομαδική εργασία).

Παραγωγή: α) γεωργική: σιτάρι, κριθάρι

                     β) κτηνοτροφική: γάλα, βούτυρο, μαλλί

                 γ) βιοτεχνική: υφάσματα, έργα μικροτεχνίας, έπιπλα, μεταλλοτεχνία

        Εμπόριο: α) εξαγωγή: γεωργικά & κτηνοτροφικά αγαθά

                         β) εισαγωγή: πρώτες ύλες & μεταλλεύματα

        (Δημιουργία εμπορικών δρόμων σε Μεσόγειο – Ινδία και εμπορικών σταθμών.)

        Κοινωνία: Είχε θεοκρατικό χαρακτήρα (= ο ανώτατος άρχοντας (θεός) είναι  

        συγχρόνως θρησκευτικός και πολιτικός ηγέτης).

        Σουμέριοι: Τάξεις: 1^η: Ηγεμόνας – Βασιλιάς

                                       2^η: Ευγενείς – Ιερείς (ιδιοκτήτες μεγάλων εκτάσεων γης)

                                       3^η: Πολίτες (γεωργοί/ τεχνίτες -> μικροϊδιοκτήτες)

                                       4^η: Ελεύθεροι καλλιεργητές (ακτήμονες)

                                       5^η: Δούλοι (από πόλεμο ή χρέη)

        Πολιτική Οργάνωση: η εξουσία ήταν οργανωμένη στο πλαίσιο των πόλεων. Κάθε  πόλη και οι γύρω κοινότητες ήταν ανεξάρτητο κράτος. Ο ηγεμόνας ήταν εκπρόσωπος του θεού, αρχιερέας, δικαστής και αρχηγός του στρατού.

1.3    ΙΣΤΟΡΙΑ

Ασσυριολογία: ο κλάδος της Ιστορίας που ασχολείται με τη μελέτη του πολιτισμού της Μεσοποταμίας, με βάση τις ανασκαφές και την αποκρυπτογράφηση της σφηνοειδούς γραφής.

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ

7^η χιλιετία: η πρώτη μόνιμη εγκατάσταση, μετάβαση από το θηρευτικό/ συλλεκτικό στάδιο στο παραγωγικό στάδιο, με την καλλιέργεια της γης.

5^η χιλιετία: παραγωγικό στάδιο, οργάνωση της παραγωγής στη νότια Μεσοποταμία.

ΣΟΥΜΕΡΙΟΙ

4^η χιλιετία: άφιξη των Σουμερίων στην Χαλδαία. Η προέλευσή τους μας είναι άγνωστη.

·         Οργάνωση πόλεων: ανάκτορα, ζιγκουράτ, μεγάλα τείχη

·         Ανακάλυψη του τροχού: άρδευση, κατασκευή άρματος

·         Κτηνοτροφία: αποβουτύρωση γάλακτος

·         Χρήση πλίνθων ως οικοδομικό υλικό

·         Επινόηση σφηνοειδούς γραφής- πήλινες πλάκες

·         Εμπόριο: Καύκασος, Μ. Ασία, Ινδίες

·         Επινόηση νομίσματος, ράβδων χρυσού, δακτυλιδιών.

ΑΚΚΑΔΙΟΙ

       3^η χιλιετία: οι Ακκάδιοι ήταν φύλο σημιτικής καταγωγής που εισέβαλε στην Χαλδαία. Ο Σαργκόν Α’ υπέταξε τους Σουμέριους και ίδρυσε το πρώτο μεγάλο βασίλειο στη Μεσοποταμία, με πρωτεύουσα την πόλη Ακκάδ.

ΒΑΒΥΛΩΝΙΟΙ (1^Ο ΒΑΣΙΛΕΙΟ)

18^ος π.Χ. αι.: ο βασιλιάς Χαμμουραμπί ένωσε όλους τους λαούς της Μεσοποταμίας σε ένα ενιαίο κράτος, με πρωτεύουσα την Βαβυλώνα, την πρώτη μεγαλούπολη της Ιστορίας! Γνωστή είναι η νομοθεσία του Χαμμουραμπί και το «έπος του Γκιλγκαμές», το πρώτο στον κόσμο λογοτεχνικό κείμενο!

ΑΣΣΥΡΙΟΙ

12^ος π.Χ. αι.: οι Ασσύριοι ήταν λαός σκληροτράχηλος και πολεμικός, που επεκτάθηκε στο Ελάμ, στη Συρία και στην Αίγυπτο. Τον 7^ο π.Χ. αι. ο βασιλιάς τους, Ασσουρμπανιμπάλ ίδρυσε την πρωτεύουσα Νινευί.

ΒΑΒΥΛΩΝΙΟΙ & ΜΗΔΟΙ (2^Ο ΒΑΣΙΛΕΙΟ)

7^ος π.Χ. αι.: οι Βαβυλώνιοι συμμάχησαν με τους Μήδους και κατέστρεψαν τη Νινευί, μεταφέροντας και πάλι την πρωτεύουσα στην Βαβυλώνα. Εκεί, έχτισαν τεράστια κτίρια και του «κρεμαστούς κήπους», ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου! Το 587 π.Χ. ο βασιλιάς Ναβουχοδονόσωρ  επέκτεινε το κράτος του μέχρι τη Μεσόγειο και κυρίευσε την Ιερουσαλήμ («βαβυλώνια[L1]  αιχμαλωσία» των Εβραίων).

ΞΕΝΗ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ

538 π.Χ.: Κύρος Β’ (Πέρσες) και 330 π.Χ.: Μ. Αλέξανδρος (Έλληνες)

1.4    ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

·         ΘΡΗΣΚΕΙΑ: κάθε πόλη ανήκε σε έναν θεό – προστάτη, που «κατοικούσε» στον μικρό ναό, στην κορυφή του ζιγκουράτ (=χώρος λατρείας και εμπορικό & διοικητικό κέντρο). Πχ, στο κράτος των Βαβυλωνίων, ο Μαρντούκ, ο θεός – προστάτης της Βαβυλώνας, ενώ στο κράτος των Ασσυρίων, ο Ασσούρ, πολεμικός θεός – προστάτης της Νινευί.  Επίσης, πίστευαν στη μοίρα, στα άστρα, στην θεϊκή τιμωρία, στον μύθο του κατακλυσμού και στην εύνοια των θεών.

·         ΓΡΑΦΗ: οι Σουμέριοι, την 4^η χιλιετία,  επινόησαν την σφηνοειδή γραφή, η οποία διαδόθηκε σε όλους τους λαούς της Εγγύς Ανατολής. Τον 19^ο αι. την αποκρυπτογράφησαν ο Γερμανός Grotefend και ο Άγγλος Rawlinson.

·         ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ: χωρομετρία, γεωμετρία, αριθμητική, αστρολογία & αστρονομία (χωρισμός του έτους σε 12 σεληνιακούς μήνες και του μήνα σε 4 εβδομάδες), πρακτική φαρμακευτική και ιατρική.

·         ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ: στήλη του Χαμμουραμπί (μουσείο του Λούβρου).

·         ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ: «έπος του Γκιλγκαμές», ποιητικοί μύθοι για τη Δημιουργία και τον Κατακλυσμό.   

·         ΤΕΧΝΕΣ: χρήση πλίνθων (λόγω της έλλειψης πέτρας, που υπήρχε μόνον στον βορά και την χρησιμοποίησαν οι Ασσύριοι), μεγάλα κτίρια, ανάγλυφες παραστάσεις, σφραγιδογλυφία (σφραγιδοκύλινδροι), μουσική (άρπα, σείστρα, τύμπανα).                                                                                                                                                                    

                                               

---

 [L1]