ΕΚΘΕΣΗ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ 

10^η  ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

 Φανατισμός – Αθλητισμός

Ο Φανατισμός που ως όρος προέρχεται εκ της λατινικής λέξης "fanum" (=ιερόν), σημαίνει την μετ΄ εγωισμού και εμπάθειας προσήλωση σε κάποιες αντιλήψεις, ανεξάρτητα της ορθότητας ή όχι αυτών.

Στην αρχαία Ρώμη fanotici (=θρησκόληπτοι, θρησκομανείς, μανιώδεις) καλούνταν οι προσερχόμενοι στο βωμό της θεάς του πολέμου Μπελλόνα και που παρέμεναν καταλαμβανόμενοι από ένθεη μανία και προέβαιναν σε διάφορες φρικαλεότητες μπροστά στους προσερχόμενους θεατές, διατρυπώντας τα μέλη του σώματός τους με ξίφη ή αποσπώντας τεμάχια των σαρκών τους προς τιμή της θεάς, χωρίς να λείπουν βέβαια και οι μεταξύ τους απατεώνες, (παραλλαγές των οποίων συμβαίνουν σήμερα σε χώρες της νότιας Ασίας).
Βαθμηδόν όμως η λέξη προσέλαβε σημασία, δια της χρησιμοποίησης της θρησκείας, προς ικανοποίηση κατά των αλλόπιστων ή αντιπάλων υπέρμετρη εκδικητικότητα, ο δε θρησκευτικός αυτός φανατισμός έγινε αιτία πολλών κακουργημάτων όπως ανθρωποθυσίες, όργια εθνικών θρησκευμάτων στους ιερούς χώρους αυτών, άπειροι αφορισμοί, καταδιώξεις αιρετικών, αυτή η "Ιερά Εξέταση" ως και θρησκευτικοί πόλεμοι και επαναστάσεις.

ΜΟΡΦΕΣ – ΕΙΔΗ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ

• θρησκευτικός – θρησκομανία, θρησκοληψία.
• Εθνικός – σοβινισμός, εθνικισμός.
• Φυλετικός  ρατσισμός.
• Ιδεολογικός δογματισμός.
• Επιστημονικός -» μονομέρεια πνευματική.
• Αθλητικός -» χουλιγκανισμός.

ΑΙΤΙΑ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ

• Ημιμάθεια, απαιδευσία.
• Έλλειψη αυτογνωσίας και αυτοπεποίθησης.
• Απουσία ολοκληρωμένης προσωπικότητας.
• Ιδεοληψία, αυθεντία, ιδεολογική σύγχυση.
• Κακή αγωγή.
• Προπαγάνδα πολιτικών, θρησκευτικών κ.ά. κέντρων.
• Υπερβολικό ενδιαφέρον και προσκόλληση σε κάτι.
• Τύπος, δημαγωγοί, μηχανισμοί προτύπων.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ – ΔΟΓΜΑΤΙΣΜΟΥ

• Αδυναμία αναζήτησης της αλήθειας.
• Αδιαλλαξία, μισαλλοδοξία, πνευματική στασιμότητα.
• Μίσος, εμπάθεια, σκληρότητα (συναισθηματική ακαμψία).
• Βία, επιθετικότητα, καταστροφή (αντικοινωνική συμπεριφορά).
• Υπονόμευση κοινωνικής ηρεμίας, δημοκρατίας, ειρήνης,
• Ατομικός εξευτελισμός, ταπείνωση, περιθωριοποίηση,
• Δημιουργική δύναμη επιδίωξης και-πραγματοποίησης ηθικών σκοπών (υπεράσπιση πατρίδας, ελευθερίας, δημοκρατίας, ειρήνης, ιδανικών, αξιών).

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ

• Παιδεία, αγωγή, καλλιέργεια, ευρύτητα πνεύματος.
• Συνεργασία, διάλογος, μετριοπάθεια, συμβιβασμός.
• Καλλιέργεια αρετών: ευθύνη, σωφροσύνη, αυτοκυριαρχία, αυτοκριτική.

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Αθλητισμός είναι η οργανωμένη και μεθοδική προσπάθεια που καταβάλλει ο άνθρωπος (ατομικά ή ομαδικά) με σκοπό την εξάσκησή του για την κατάκτηση της νίκης σε αγώνες και την επίτευξη επιδόσεων, καθώς παράλληλα καλλιεργεί τις ψυχοπνευματικές του δυνάμεις.

→ Ο αθλητισμός στηρίζεται στην άμιλλα, στο συναγωνισμό και προϋποθέτει αντιπάλους και αγώνες (ενώ η γυμναστική είναι άσκηση του σώματος με σκοπό τη διατήρηση και τη βελτίωση της φυσικής του κατάστασης).

→ Ο αθλητισμός είχε ξεχωριστή θέση στη ζωή των αρχαίων Ελλήνων και το αθλητικό ιδεώδες ήταν βασικό μέσο για την αγωγή των νέων, ενώ οι αθλητικοί αγώνες, ιδιαίτερα οι πανελλήνιοι, αποτελούσαν λαμπρό θεσμό, και κατά τη διάρκειά τους έπαυαν οι εχθροπραξίες μεταξύ των εμπολέμων.

Αξία:

1. σωματικά οφέλη: τόνωση ευεξίας, διατήρηση καλής υγείας
2. πνευματικά οφέλη: καλλιεργούνται και αξιοποιούνται πολλές πνευματικές λειτουργίες και ιδιότητες (αντίληψη, ετοιμότητα, προσοχή, φαντασία) / η προσπάθεια να ξεπεραστούν οι ατομικές αδυναμίες οδηγούν στην αυτογνωσία
3. ψυχικά οφέλη: δυναμώνει πολλές αρετές του χαρακτήρα (βούληση, αυτοκυριαρχία, επιμονή, αγωνιστικότητα) / αποφορτίζει από την ένταση / περιστέλλει τον ατομικισμό – καλλιεργεί το ομαδικό πνεύμα (κοινωνικοποίηση) / ενισχύει την ηθική συμπεριφορά (αθλητική δεοντολογία, σεβασμός αντιπάλου, αθλητικό ιδεώδες)
4. συντελεί στη φιλική προσέγγιση των λαών: «ευγενής άμιλλα» / αίρει τις προκαταλήψεις και τις φυλετικές διακρίσεις

► Γενικά συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας.

Αρνητικά φαινόμενα του σύγχρονου αθλητισμού
1.      εμπορευματοποίηση (Μ.Μ.Ε., προβολή και διαφήμιση των αθλητών ή των αθλημάτων)

2.      χρήση αναβολικών ουσιών (αλλοιώνεται το πνεύμα του «ευ αγωνίζεσθαι», δημιουργείται ένα πεδίο κέρδους και εκμετάλλευσης του αθλητή)

3.      επαγγελματική ενασχόληση με τον αθλητισμό (ποδόσφαιρο, μπάσκετ ή αλλού): είναι δυνατό να οδηγήσει σε φαινόμενα αντίθετα με το αθλητικό ιδεώδες

4.      κίνδυνος μαζοποίησης, φανατισμού

5.      τα αθλητικά γεγονότα χρησιμοποιούνται πολλές φορές για να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη και να απομακρύνουν τους πολίτες από άλλα, πιο ουσιαστικά προβλήματα.